Γεν.1925-2019 | Ελλαδα

Takis (Βασιλακης)

Γεννημένος σε πολύτεκνη οικογένεια, βίωσε μια σκληρή παιδική και εφηβική ηλικία, που σημαδεύτηκε από πείνα και φυλακή κατά τη γερμανική Κατοχή.

Η μακρόχρονη καλλιτεχνική του πορεία ξεκίνησε το 1946, όταν έφτιαξε τα πρώτα του γλυπτά σε γύψο. Το κυκλαδίτικο και αρχαϊκό αγαλματίδιο καθώς και η συνάντησή του με το γλυπτό του Alberto Giacometti τον ενέπνευσαν να δημιουργήσει μια σειρά από φιγούρες από σύρμα, ύφασμα και γύψο.

Βιογραφικό

Γεννημένος σε πολύτεκνη οικογένεια, βίωσε μια σκληρή παιδική και εφηβική ηλικία, που σημαδεύτηκε από πείνα και φυλακή κατά τη γερμανική Κατοχή.

Η μακρόχρονη καλλιτεχνική του πορεία ξεκίνησε το 1946, όταν έφτιαξε τα πρώτα του γλυπτά σε γύψο. Το κυκλαδίτικο και αρχαϊκό αγαλματίδιο καθώς και η συνάντησή του με το γλυπτό του Alberto Giacometti τον ενέπνευσαν να δημιουργήσει μια σειρά από φιγούρες από σύρμα, ύφασμα και γύψο.

Το 1954 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά, ξεκίνησε τη σειρά «Signals» – κινητικά γλυπτά που παράγουν μουσικούς ήχους καθώς κρούουν στον άνεμο. Το 1959 παρουσίασε στην γκαλερί Iris Clert τα πρώτα του «Τηλεμαγνητικά Γλυπτά», κάνοντας χρήση ηλεκτρομαγνητικών πεδίων προσφέροντας έτσι σε απτή μορφή την αόρατη ενέργεια που είναι πάντα παρούσα στο σύμπαν. Το φως και η κίνηση σε κάθε εκδήλωση –μηχανική, ηλεκτρομηχανική, θερμική, μαγνητική, υδροδυναμική– ήταν επίσης στον πυρήνα της δουλειάς του. Αμέσως μετά, τα «Tele-Lights» που βασίστηκαν σε ηλεκτρομαγνητικές αρχές. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια μιας παράστασης στην γκαλερί Iris Clert το 1960, χάρη σε μια μαγνητική συσκευή που κατασκεύασε ο καλλιτέχνης, ο ποιητής Sinclair Beiles κρεμάστηκε αρκετά πόδια πάνω από το έδαφος, απαγγέλλοντας το «Μαγνητικό Μανιφέστο». Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η μακρόχρονη συνεργασία του Takis με τον Αλέξανδρο Ιόλα, με την πρώτη ατομική έκθεση του καλλιτέχνη στη Νέα Υόρκη που πραγματοποιήθηκε στην γκαλερί του τελευταίου.
Κατά την παραμονή του στο Παρίσι, γνώρισε και έκανε παρέα με τους Αμερικανούς συγγραφείς της Beat Generation. Στη Νέα Υόρκη, γνώρισε τον Marcel Duchamp. Η αυτοβιογραφία του («Estafilades») εκδόθηκε το 1961.
Το 1968-1969, με την υποτροφία του MIT, δημιούργησε τα πρώτα του «Υδρομαγνητικά Γλυπτά». Τα «Μουσικά Γλυπτά» του είχαν ήδη εμφανιστεί το 1965, στα οποία ο μουσικός ήχος παράγεται με τυχαία κίνηση μαγνήτη. Οι εξερευνήσεις του σε αυτές τις γραμμές συνεχίστηκαν με την παραγωγή μουσικών δωματίων καθώς και μουσικών και χορογραφικών εκδηλώσεων, με αποκορύφωμα τη προσαρμογή το 1992 του υδραγωγείου στην πόλη Beauvais σε ένα τεράστιο μουσικό γλυπτό. Το 1974, άρχισε να παράγει καστ ανδρικών και γυναικείων σωμάτων – το πρώτο από μια σειρά ερωτικών γλυπτών.

Στη μακρόχρονη δημιουργική του δραστηριότητα, ο Takis είχε πραγματοποιήσει σημαντικές ατομικές εκθέσεις, συμπεριλαμβανομένων και των αναδρομικών στο Centre National d' Art Contemporain (1972) και στην Nationale Galerie du Jeu de Paume (1993). η τελευταία έγινε και στο κτίριο «Εργοστάσιο» της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας (1994). Το 1999 παρουσίασε για πρώτη φορά τα Φωτοβολταϊκά Γλυπτά του στο «Takis Millennium». Έχει επίσης συμμετάσχει σε μεγάλες ομαδικές εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων των «Documenta» στο Kassel (1977) και «The Century of Kafka» στο Centre Georges Pompidou (1984). εκπροσώπησε επίσης την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1995. Το 1985 έλαβε το πρώτο βραβείο στην Μπιενάλε του Παρισιού και το 1988 το Γαλλικό Grand Prix National de Sculpture.

Το θέατρο και ο κινηματογράφος τράβηξαν επίσης το ενδιαφέρον του ως καλλιτέχνη. Έτσι, το 1973 σχεδίασε το σκηνικό για το μπαλέτο «Eleusis» στο Εθνικό Φεστιβάλ Ολλανδίας και το 1983 το σκηνικό για την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Συνεργάστηκε επίσης με τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά στο soundtrack της ταινίας «Section Speciale».

Τα έργα του Takis βρίσκονται στα περισσότερα μουσεία σύγχρονης τέχνης και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Το 1987, η γαλλική κυβέρνηση παρήγγειλε μια σειρά σημάτων, τα οποία εγκαταστάθηκαν στο La Defense του Παρισιού. Το 1988, παρήγαγε ένα «Σήμα» για το Ολυμπιακό Πάρκο Γλυπτικής στη Σεούλ και το 1990, τα «Φωτεινά Σήματα» εγκαταστάθηκαν στο Grande Arche στο La Defense. Το 1993 σχεδίασε έναν σταθμό του μετρό στην Τουλούζη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Takis εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και το 1993 ίδρυσε το Κέντρο Τεχνών και Επιστημών στο Γερόβουνο Αττικής. Το 2000 εγκαταστάθηκε στους Δελφούς το «Homage to Apollo» του – ένα τεράστιο κινητικό γλυπτό που λειτουργεί με φωτοβολταϊκή ενέργεια και το μεγαλύτερο γλυπτό του στην Ελλάδα.

Ένας αταλάντευτος αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, ο Takis είναι ένας σπάνιος εφευρέτης και ανάμεσα στους καλλιτέχνες που αναγέννησαν τη γλυπτική. Απορρίπτοντας την τέχνη της ρεαλιστικής παραστατικής καθώς και τις παραδοσιακές τεχνικές, έχει υποστηρίξει την καλλιτεχνική του έκφραση μέσα από συνεχή έρευνα, μελέτη και πειραματισμό στη λειτουργική χρήση των φυσικών νόμων, συνδυάζοντας την επιστήμη και την τέχνη στην προσπάθειά του να μυήσει τον θεατή στην ουσία του σύμπαντος.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 9 Αυγούστου 2019.